Verbinden en veranderen binnen het schoolteam

Wat kunnen schoolleiders met de training bereiken binnen de onderwijsorganisatie?

• Inzicht in gezamenlijke waarden, pijnpunten en valkuilen van het schoolteam
• Bewustzijn op posities van waaruit in het schoolteam wordt gecommuniceerd
• Niet-functionele werkcultuur (‘script’ of ‘onderstroom’) kunnen omzetten in verbindend fundament
• Passief gedrag bij teamleden voorkomen, pro-activiteit kunnen stimuleren
• Helder kunnen contracteren en afspraken maken met schoolteam én met bestuur
• Autonomie en eigenaarschap bij teamleden kunnen versterken
• Contacten binnen de school en met ouders laten uitgaan van acceptatie en respect
• Drama en psychologisch spel binnen het schoolteam kunnen vermijden
• Sturing geven bij conflicten en in crisissituaties
• Onuitgesproken gevoelens en emoties niet langer uit de weg hoeven gaan
• Vanuit brede handelingsperspectieven scenario’s voor school en team ontwikkelen

TA binnen de onderwijsorganisatie

De TA kent een aantal belangrijke modellen en basisbegrippen, zoals onderlinge transacties, drama- en winnaarsdriehoek, psychologisch spel, script, strooks en drivers. Een belangrijk concept binnen de TA is het zogenaamde scriptmodel, dat zich richt op processen en zaken die niet direct zichtbaar zijn binnen een onderwijsorganisatie. Deze zogenaamde ‘onderstroom’ binnen een schoolorganisatie (het ‘scriptpatroon’ binnen de TA), werkt door in de school en wordt onbewust ervaren door individuen die daar werkzaam zijn.

Werken met het scriptmodel binnen onderwijsorganisaties geeft een helder inzicht in thema’s en culturele aspecten, die spelen bij ontwikkelingsprocessen binnen schoolteams. Ook het inzicht in minder functionele strategieën van personen en teams geeft ruimte om verandering te bewerkstelligen.

Er wordt ook gewerkt met Group Relation Theory. Group Relations Theory biedt mogelijkheden om meer te leren over groeps-, organisatie- en sociale dynamiek; het uitoefenen van gezag en macht; het samenspel tussen traditie, innovatie en verandering; en de relatie van groepen met hun sociale, politieke en economische omgeving.

Werken met Transactionele Analyse

De Transactionele Analyse (TA) geeft een inzichtelijk referentiekader om patronen in de persoonlijke ontwikkeling van mensen en de interactie tussen mensen te observeren en analyseren. Naast de organisatorische en groepscontext is de Transactionele Analyse ook geschikt als begeleidingsmethode binnen een op het individu gerichte context. Op verschillende scholen zijn inmiddels ook docententeams geoefend in het succesvol werken met TA in de klas.

Programma

De onderwerpen die in het ontwikkelingstraject aan bod komen zijn direct toe te passen in de onderwijsorganisatie. Er zijn 6 klassikale bijeenkomsten. Daarnaast is er voorafgaand aan de opleidingsdagen een e-learning traject waarin video’s en vakstudie wordt bestudeerd. Tussen de opleidingsdagen zijn er intervisiebijeenkomsten en er is een afsluitende evaluatie.

Dag 1 en 2

• Kennismaken
• Inzicht in basisprincipes en werkmethode TA
• Contracteren en verwachtingsmanagement

Dag 3 en 4

• Strooks en feedback
• Persoonlijk- en Organisatiescript

Dag 5 en 6

• Binnensluiten en buitensluiten
• Veiligheid, invloed en samenwerking
• Evaluatie en afsluiting

Voor wie

• (adjunct) directeuren
• schoolleiders
• opleidingsmanagers
• intern begeleiders
• bovenschools managers
• docenten lerarenopleiding

Opleidingsduur en studiebelasting

• De opleiding heeft 6 klassikale dagen/bijeenkomsten (48 uur).
• Voorafgaand aan opleidingsdagen worden demovideo’s bestudeerd en wordt vakliteratuur en studiemateriaal uit readers bestudeerd (29 uur).
• Tussen opleidingsdagen hebben deelnemers met elkaar intervisie waarin deelnemers elkaar evalueren op door hen uitgevoerde praktijkopdrachten (8 uur).
• Tussen opleidingsdagen voeren deelnemers opdrachten uit waarbij ze het geleerde vertalen naar hun eigen schoolpraktijk (8 uur) en doen deelnemers zelfevaluaties op basis van het geleerde (6 uur).
• Voor de eindevaluatie werken deelnemers aan een eindopdracht rondom een thema, dat speelt in de context van hun eigen school, waarin zij laten zien te kunnen werken met de verkregen inzicht en modellen en blijk geven een goed onderbouwde visie te kunnen ontwikkelen rondom het gekozen thema (28 uur)

Toelatingsvoorwaarden

Om toegelaten te worden moeten deelnemers:

• tenminste 2 jaar ervaring hebben in een leidinggevende functie in het onderwijsveld
• bereid zijn eigen persoonlijke thema’s en casuïstiek in te brengen

Evaluatie- en certificering

Gedurende de opleidingsdagen en bij de eindpresentatie zullen de deelnemers worden getoetst op hun ontwikkelde vaardigheden en inzichten en de toepassing daarvan in schoolorganisaties. Indien 100% van de bijeenkomsten is bijgewoond en de deelnemers een positief oordeel hebben gekregen op de theoretische kennis, de ingebrachte casuïstiek, hun persoonlijke ontwikkelingsproces en een positieve beoordeling heeft gekregen op toets- en evaluatiemomenten, dan zal de deelnemer het certificaat TA voor Schoolleiders ontvangen. De opleiding is daarmee ook voor het Schoolleidersregister PO gecertificeerd.

Matthijs Stemmer
Ik heb bij Plata-academie als schoolleider deelgenomen aan de leergang Transactionele Analyse voor schoolleiders.

De inzichten die ik heb opgedaan, hebben mij als persoon en als professional goed gedaan. Ik ben mij bewust geworden dat mijn gedrag of dat nu zakelijk of privé is, samenhangt met de ervaringen die ik eerder in mijn leven heb opgedaan. In het besef dat ik altijd in staat ben om nieuwe keuzes te maken en beslissingen te nemen, kon ik naar die gebeurtenissen kijken als iets wat deel uitmaakt van mij, wat mij gevormd heeft en er dus mag zijn. Ik heb het leren waarderen, parkeren en transformeren.

Nog dagelijks profiteer ik van de tools die ik bij Plata-academie aangereikt heb gekregen om om te gaan met complexe situaties waarbij er in de onderstroom zaken spelen. Ik ben in staat om in die complexe situaties patronen te herkennen en andere keuzes te maken die bijdragen aan het herstel van mij als mens, van de ander waarmee ik in contact ben en van de organisatie waarin ik werk. De trainers van Plata-academie hebben laten zien dat zij vanuit hun deskundige en respectvolle grondhouding in staat zijn om mijn opgedane inzichten praktisch toepasbaar te laten zijn in mijn werk.

Titia Kuipers
Wat de opleiding mij vooral heeft gebracht, is het inzicht hoe een leven beïnvloed kan worden door opvoeding en het handelen in je verdere leven.
Voor mij best wel indrukwekkend!
Verder nog beter kijken naar mensen en het waarom van het handelen.
Daarnaast bewust wording van mijn eigen scripts!

Marijke Menger-Groot
Ik ben de TA-opleiding gaan doen, omdat ik meer inzicht wilde krijgen in communicatie. De opleiding was een reis door mijn leven, waarbij ik veel aspecten herkende, maar waarvan ik me nog niet van bewust was. De lesstof en de kennis die de docenten tijdens de opleiding aanbieden, hebben mij meer inzicht gegeven. Veel zaken vielen zo op hun plek. Dat zorgt er voor dat ik mij een completer mens voel. En ik ben dankbaar voor deze levenslessen.

Myrna van Oosterhout
Ik heb zoveel geleerd in die 4 weekenden, dat ik dat onmogelijk in 5 tot 10 regels kan samenvatten, maar ik zal een paar punten uitlichten.

Door de TA heb ik veel inzicht gekregen in mijn persoonlijk script. Ik snap nu veel beter waarom ik bepaalde dingen doe of zeg en herken mijn eigen valkuilen. Het lukt me steeds vaker om er niet in te vallen, maar een andere weg te kiezen.

Ik heb geleerd dat ik veel beter in balans ben als ik kan kiezen.
Vroeger dacht ik regelmatig dat ik ‘geen keus’ had. Nu weet ik dat ik altijd een keus heb, ook al staan een of meerdere van de opties mij niet aan. Dan weet ik meteen dat ik daarmee mijn keus al gemaakt heb en daardoor kan ik mijn keus ook makkelijker accepteren.
Voorheen wilde ik liever niet kiezen, ik wilde gewoon alles. De TA heeft mij geleerd: ‘kiezen is verliezen’. Doordat ik iets kies, kies ik iets anders niet. Ik heb geleerd dat het me veel rust geeft om juist wél te kiezen en mijn verlies te nemen.

De TA gaat uit van het principe: ‘ik ben OK en jij bent OK. Tijdens de opleiding kwam ik erachter dat ik mezelf en anderen onbewust vaak ‘niet OK’ vond. Daardoor zocht ik vaak de oorzaak bij de ander en kon mezelf verliezen in mijn overtuigingen. Ik heb geleerd om de dingen vanuit een andere kant te bekijken en milder te zijn voor mezelf. Ik hoef niet perfect te zijn, ik ben OK zoals ik ben!

Op persoonlijk vlak heb ik geleerd om mijn behoeftes beter duidelijk te maken. Ik spreek ze uit en verwoord ook wat het met me doet, hoe ik me voel. Ik heb gemerkt dat ik daarmee vaak een hele andere, meestal positievere, reactie krijg van de ander dan voorheen. Dit geeft mij veel meer rust. Ik eindig zelden meer in een zinloze discussie, alleen maar door duidelijk aan te geven wat ik voel en waar ik behoefte aan heb. Nu krijg ik begrip i.p.v. een over-en-weer van verwijten.

Voorheen reageerde ik vaak te snel wanneer er iets negatiefs gezegd werd. Ik reageerde dan steevast vanuit mijn innerlijke kind. Dankzij de TA ben ik me er nu veel vaker bewust van in welke ‘rol’ ik zit. Ik voel meestal op tijd aan wanneer ik op het punt sta om een reactie vanuit de ‘kind rol’ te geven en kan dan even de tijd nemen om mijn gedachten op een rij te zetten. Het lukt me steeds vaker om in dergelijke situaties te reageren vanuit de ‘volwassene’.

In de klas heb ik vooral veel aan de ‘schakelbak methode’. Leerlingen komen regelmatig boos of overstuur uit een pauze binnen. M.b.v. de ‘schakelbak methode’ kan ik een vruchteloze discussie voorkomen en kom ik er meestal vrij snel achter wat er werkelijk speelt. De leerlingen voelen dat ze echt gezien en gehoord worden en zijn veel sneller weer rustig. De les kan weer door!

Binnen een school kom je vaak psychologisch spel tegen. Sinds de TA opleiding herken ik dit en kan ik er vrij makkelijk zelf uitblijven.
Ook raakte ik makkelijk verstrikt in de ‘dramadriehoek’. Dankzij de TA opleiding herken ik nu snel wie in welke rol zit en daardoor lukt het me vaak om anders te reageren. Daarmee kan ik de ‘dramadriehoek’ ombuigen naar de ‘winnaarsdriehoek’.

Dankzij de TA heb ik meer rust, zowel in mijn eigen hoofd als binnen mijn omgeving. Ik heb geleerd om de mensen in mijn omgeving beter te zien en te begrijpen. Het belangrijkste wat voor mij echt het verschil heeft gemaakt, is dat ik nu beter in contact sta met mijn gevoelens en écht contact maak met mijn omgeving. Dan voel ik écht dat ik leef!